Soulina: «Mama, përqué è i eu ‘na queu quitiva ënt ‘oou mès ëd l’ort ?»
Mama: «è i ëst nhint ‘na queu, è i ëst ‘na fuzina!»
Soulina: «‘Na fuzina? A coza è serveit?»
Mama: “Ënt la fuzina ou ‘s fazont li quio da querpenté o për li chaousì, chamà ël broquë.”
Soulina: “Counta Mama, counta da bin coume ès fazet a tirì fora d’ën toc ëd fèr ën quio…counta, counta…”
Mama: “Daou XIV secoul ën avënti, fin vèrs lou 1945, soou tèritori doou nostro Coumun ou i èrount, vizin a li riën, diversë fuzinë ëndoua ou’s fazont li quio. Dëdin a la fuzina, àou chentro, ès trouvavount un o dui fua alimentà a cherboun. Për vischili è tinì avisch, ès druvavet l’aria doou riën più vizin, ma can quë la fuzina è vinivët coustruia lounh da l’aiva, për tinì avisch lou fua ès druvavët lou mëntes. Si cou fazont li quio ou tirivount ‘na corda fisaia a la pounta doou mëntes: parei ou s’ëmpinivët d’aria; can quë l’om ou lasivët la corda, l’aria presaya è saivët daou buirou vizin a la fiama për tinila avischi”
Soulina: “d’acordi, ma can quë aruvèn a la fachènda ëd li quio?”
Mama: “Vizìn al fënestrë dla fuzina ou ‘s trëvavount ël pèrë da fa quio (pèra vërda), chamaië “sëppe”. Ën toutë ël fuzinë è i avet da 10 a 15 pèrë da fa quio, una për onhidun. Eisì ou taivount li toc ëd fèr ëd chirca ën méter ëd loungëssi: poi a to ën mërtèl ou li dresivount ën manèri da fa ëd barë drètë. La pounta dë ‘stë barë è vinivët schooudaia soou fua fin a vinì rouvënt é rous, cazi biënc. Sèl cou fazet li quio, alëra, ou pìivët la baquëtta, ou la pougivët a la “cournua” é a to coulp ezgù ou ëncaminavet a fourgì la chëmba, poi ou la taivët a l’aoutëssi voulua, ma mëc ën part, soou “taiët” poi ou la butavët ënt la “quiouveri”, diversa për onhi tipo ëd quiò, è ou trëvaivet la tèsta. Dopo douë o trai mërtlaië, ou gavavët lou quiò për fa ën maneri cou s’ënquestraset nhint ënt la quiouveri” |
