Esacazi tüchi y-istà la pichoto butieyo de lu Santuari de Vermalo pareys bu en libre nuvel.
L'istà passà la surprezo es stà achelo de retrubar en libre bu en titre en usitan: "I a parlà coumo nous" de Aldo Ponso. Da reyre a n'achel titre la y-a n'ideo enteresanto: rapruchar catre lueye de l'Usitanio dundo la Madono sario pareysüo a de pichote pasturete en lur devizant en te nosto lengo.
Es chiar che lu libre es dran de tut relijus, de na relijuzità simplo e pupularo; me dapè al cayre relijus se retrobo decò lu cayre cültüral usitan. Tan per cumensar al se duerb bu na mapo de l'Usitanio (belo se i manco lu curaje de dir chiar e riunt che d'Usitanio se trato); na mapo dundo venun marcà i santuari: Lourdes en Gascunho, La Salette en Delfinat, Lou Laus en Pruvenso e Vermalo en Val Varacho.
Repiant minco Santuari l'autur nus cuntyo y-estorye de y-aparisyun e nus reporto na bono part dal descurs en lengo usitano. Da chi vyen foro n'enteresant cunfrunt de i catre parlar usitan che la Madono urio dubrà per devizar bu i pasturete.
Lu libre de Aldo Ponso es següroment en pichot ajüt per cumprene la cültüro usitano de nosto jent, me subretut, magaro senso falu aposto, es na resercho sus la cültüro relijuzo a travers l'Usitanio; na cültüro dundo lu santuari, lu pelerinaje erun, e sun, següroment de gran mument de priero, me decò de gran mument per istar ensemo, e, perché nu, per far festo. Lu Santuari, la chapelo, marcavun lu temp de n'intero anado de i nosti pais e de i noste rua.
Achesto cültüro relijuzo, che i nosti reire en charche manere nus an leysà, pulario ben ese materio d'estüdi e de resercho dedin y-escole, se la fughes propri lu "fatto religioso" e, ren la dutrino a ese mustrà.
En te siu pichot lu trabay de Ponso ed enteresant, devario pa pasar desut al silensi: se ren aute, nus fay veyre che, se la Madono a ren agù pou a devizar en usitan, la Ghieyzo, a travers i Valade, encüy a unto de falu e, per talo desmenteo e mesprézeo la culturo de nosto Jent.
commenta