Jouŗnà VIII, 1

_{INË FËNNË COUNPLÉIZANTË, ABŖAZAMÀ,
E A LA FIN, COUIOUNÀ}

La lh’ére in viajë a Milan in sòoudaŗ alman: l’érë in meŗsenairë. Ou s’ sounavë Gulfardo, ou l’érë galhaŗ din sa pëŗsounë, e, chozë ŗaŗë pëŗ s’qu’ l’aŗgaŗdë louz alman, in baroun fidèllë ou Pŗinsë qu’ou seŗvî.

Can la lh’ capitavë d’anpŗuntâ ëd sòoû, ou s’ fazî pâ tirâ l’ourëllhë p’loû ŗondë: pëŗ qué motif icì, ou l’aourî tŗouvà in baroun ëd maŗchan quë, an paion in pchì interée, i lh’ aourion pŗeità toû loû sòoû qu’ou l’aouguëssë aougù dë bzoun. Dou ton qu’ou l’érë a Milan, Gulfardo ou s’i ënnamourà d’inë fënnë qu’érë a noun madonna Ambruogia: i l’érë spacan bèllë e i l’érë marià bou in ŗicchë maŗchan, Gasparruol Cagastraccio, qu’ou l’érë an amistà bou Gulfardo.

Jomai nongù s’i anavizà quë l’alman ou vourî ‘d bon a qu’l’Ambruogia, nhonca sn’ ommë; in bé joû, Gulfardo ou l’i anà a paŗlâ a la fënnë, e ou lh’à dì quë, s’ièllë i foussë ità jenerouzë ëd sa pëŗsounë bou ié, i l’aourî pougù lh’ admandâ touttë s’qu’ la lh’ fazî pleizî, e ié ou z’i aourî dounà. La fënnë i l’à fài in baroun d’ichtouara, apŗée i l’à dì qu’i l’aourî fài s’quë Gulfardo ou vourî, ma a douâ coundisioun: pŗoumiérmon qu’ié ou dizëssë jomai ŗon a nongù dë s’qu’ la s’érë pasà antŗë ièllou doû; zëgoundamon, pisquë ièllë i l’avî dë bzoun ëd doûson flourin d’oŗ pëŗ seŗtenouz afare, i vourî qu’ié, quë toûsë i dizion ès ŗicchë, ou nh’an fazëssë cadò: apŗée, ièllë i sarî ità a soun seŗvis.

Gulfardo, can-t-ou l’à vî cmë quëllë fënnë i l’érë abŗazamà, indinhà a caouzë ed sa mesquinerî, ié qu’ou cŗiî qu’i foussë inë pëŗsounë ëd valhansë, nou pâ ëd countinhouâ a lh’ vouguéirë ëd bon, ou l’à chinjà sn’amour an airansë, e ou l’à ponsà dë s’ vanjâ, an fëzon inë bèllë gascounhaddë: ou lh’ à dì qu’ou lh’ aourî dounà pâ mac loû doûson flourin, ma touttë s’qu’ la lh’ aouguësse féi pleizî. Qu’i lh’ mandëssë mac a dirë courë ou l’aourî pougù anâ la tŗouvâ: ié ou sarî aŗibà bou loû doûson flourin; e qu’i ŗëchtëssë pûrë tŗanquillë, pâ nongù aourî sòoupù ŗon, a paŗ un ëd soun camaradde qu’ié ou lh’ fazî in baroun counfiansë, e qu’i l’éron cioû anson, quequësî qu’i fazësson.

Quëlle fënnë, ou plutò quëllë guèŗsë, an antandon icòn, i l’i ità bion countontë, e i l’à dì a Gulfardo quë soun ommë, cocou joû apŗée, ou duvî s’n’anâ a Génë pëŗ seŗtenouz afaŗe; ièllë i z’i’ou aourî féi sòoupéirë, e ié ou l’aourî pougù anâ la tŗouvâ.

Gulfardo, can la lh’ i sonblà qu’ la foussë ël moumon, ou l’i anà da Gasparuolo e ou lh’ à dì: A vòou counbinâ inë pacchë quë, pëŗ la fâ, ei dë bzoun ëd doûson flourin d’oŗ; a vorou qu’ou m’loû pŗeita a l’interée qu’ou m’ fazé d’abituddë. Gasparuolo ou l’à dì qu’ou l’érë d’acoŗ, e ou lhou-z-à dounâ tou ‘d suitë.

Cocou joû apŗée, Gasparuolo ou l’i anà a Génë, mec sa fënnë i l’avî dì; alour ièllë i z’i à féi sòoupéirë a Gulfardo, i lh’à dì qu’ou vonguëssë pûrë, e qu’ou pouŗtëssë loû doûson flourin. Gulfardo ou l’à sounà soun camaraddë, e, toû doû i soun anâ a la meizoun dla fënnë, e il l’on tŗouvà qu’i louz atandî; la pŗoumiérë chozë qu’ou l’à fài Gulfardo, l’i ità dë lh’ dounâ qu’loû doûson flourin, an fëzon bion atansioun quë soun camaraddë ou l’aŗmaŗquëssë qué pasajjë ëd sòoû, e ou l’antandëssë s’quë ié ou dizî a la fënnë: Madammë, pŗëné qu’loû sòoû icì, e dounëllou peui a votŗ’ommë, can-t-ou touŗnaré a meizoun. Ambruogia i l’à pŗéî loû sòoû sons bion counpŗënnë peŗquë Gulfardo ou l’aouguëssë paŗlà parî: i l’à ponsà qu’ou z’ aouguëssë fài pëŗ pâ qu’ l’aoutŗë ou s’anavizëssë quë loû sòoû i l’éron ël pŗée ëd sa counpleizansë; e i l’à ŗeipoundù: A farei mec ou l’avé dì, ma dran a vorou véirë s’i soun pŗoppi doûson. E i louz à pŗéî, i louz à bitâ ëd sû la tabblë, i louz à countâ, i l’à vî qu’i lh’éron toûsë, e i louz à tou ‘d suitë aŗdŗeisà. Apŗée i l’i touŗnà veŗ Gulfardo, il l’à féi intŗâ din sa chanbŗë, e, pâ mac qué neuî icì, ma toû loû neuî tandì quë Gasparuolo ou l’érë a Génë, i l’à leisà qu’ou pŗënëssë pleizî ëd sa pëŗsounë.

Can Gasparuolo ou l’i touŗnà da Génë, Gulfardo ou l’à eipià ël moumon qu’ou l’érë bou sa fënnë, ou l’i anà a sa meizoun, e, an pŗezansë dla fënnë, ou lh’à dì: Gasparuolo, qu’loû sòoû - doûson flourin - qu’ou m’aviâ pŗeità cocou joû fài, a n’ei pâ aougù dë bzoun, peŗque ei pâ pougù counclurë la pacchë qu’a duvioû fâ. Pëŗ qué motif icì, a louz ei pouŗtà ëd pëŗsounë a vot’ fënnë, e a lhou-z- ei ŗondù; alour, s’ou plé, deimaŗquëmmë dou ŗejichtŗë doû dëtte.

Gasparuolo ou s’i adŗeisà a sa fënne, e ou lh’à dmandà s’l’érë vrai: ièllë, dran ël temouen, i l’à pâ pougù dirë ëd nàou, e i l’à ŗeipoundù: Ouéi, ou m’ louz à dounâ; ma avioû eisublià ëd voû z’ dirë. Alour Gasparuolo ou l’à dì: Gulfardo, la vei bion parî; anë-ou-n’on pûrë, a ou deimaŗcou peui ëd moun ŗejichtŗë.

Councluzioun: la fënnë i l’i ŗëchtà couiounà, e i l’à dougù dounâ a sn’ommë loû sòoû qu’éron ël pŗée ëd soun môvê counpouŗtamon; e Gulfardo, qu’érë ënnamourà ma an méimë ton cleŗvouaiàn, ou l’à jouì dla fënnë avaŗë, sons deiponsâ nhonca in sòoû.