Jouŗnà VI, 5

_{L’AVOUCÀ FORESE E ‘L PINTŖË GIOTTO}

Coc co l’aŗibbë quë, seŗtenouz omme qu’i soun bŗous da fâ pòou, i l’aion inë intelijansë chtŗodinérë.

S’qu’a venou ëd dirë, l’i ità counchtatà a pŗoupò ëd doû omme qu’ ŗëchtavon a Flouransë: un, Mësieù Forese, ou l’érë pchi e chtŗoupià; sa figurë plattë e soun nâ ësfougasà i sarion sonblà bŗous a qué icì dla famillhë doû Baroncì - loû plu bŗous ëd Flouransë - qu’érë ël plu defoŗmë. Ël sëgoun, l’érë Giotto: ou l’érë tèlmon adŗéi e intelijan quë, ëd touttë s’quë la naturë - la mairë ëd touttë s’qu’ la lh’à din ‘l moundë - i féi naissë countinhouèlmon, la lh’avî pâ ŗon quë ié, bou loû mëbble quë loû pintŗe i l’anobbŗon, ou foussë pâ boun a aŗpŗezantâ; e pâ mac l’aŗpŗezantâ parî cm’ou l’érë ël modèl: ou pinturavë tèlmon bion quë, souvon, an beicon loû disen quë ié ou l’avî fài, la jon i s’ tŗounpavon, e i sabion pâ aŗcounéisë s’ l’érë in disen, ou s’ l’érë in veritabblë angë, in veritabblë Sen, in veritabblë peisajjë. Pëŗ qué motif icì, la s’ pò dirë quë Giotto ou sî la glouérë ëd Flouransë, pisquë ou l’à féi aŗnaisë la pinturë, qu’érë an decadansë a caouzë ëd quëllou quë pinturavon plutò pëŗ amuzâ louz inhoran quë pëŗ plairë ouz intelijan. Giotto ou l’i dvongù fameû suŗtoù peŗquë ou l’érë pâ fiérë, e ou vourî pâ qu’i ‘l sounësson “méitŗë”. E qué tittŗë quë ié ou l’aŗfuzavë, otan ou bŗilhavë din sa pëŗsounë, otŗëtan ou l’érë dzirà da quëllou qu’éron monchë abille qu’ié, e otŗëtan sounz eicourî i s’n’an seŗvion, mec la lou touchëssë a-n-a ièllou.

Tutun, méi s’ou pinturavë d’inë maniérë chtŗodinérë, l’i pâ qu’ou foussë, a caouzë d’eicòn, plu bé din sa pëŗsounë e din la figurë quë Mësieù Forese.

I l’avion, Mësieù Forese e Giotto, in ouarî di-z-in pàî dou Mugello, e, ël joû qu’ l’i aŗibà s’qu’a vòou ou countâ, Mësieù Forese ou l’érë justamon anà a lh’ dounâ inë agueità: l’érë plon ità, can din loû tŗibunàou la lh’à pamai nongù - ŗaplàou qu’ l’érë in avoucà -; e, tandì quë, a chavà d’inë ŗôsë qu’i lh’avion pŗeità, ou s’n’an touŗnavë a meizoun, ou l’à ŗancountŗà Giotto quë, méi ié, apŗée aouguéirë dounà in cò d’eullhë a soun ouarî, ou s’n’an touŗnavë a Flouransë. E, pisquë Giotto ou l’érë pâ mëllhë aŗneichà e atŗincà - a paŗlou dou chavà e dlâ guinillha ëd Giotto - quë Mësieù Forese, i l’on fài ël chamin anson, toû dousamon, cmë doû vëlhotte. In bé moumon, l’i capità quë - l’aŗibbë souvon an ità - tout a cò l’à dounà inë ŗâdà: e ièllou, plu vittou qu’i l’on pougù, i s’ soun bitâ a l’abŗic din la meizoun d’in canpanhin quë toû doû i couneision. I l’on atandù in bé pàou, ma can-t-i l’on vî qu‘ël ton ou l’avî pâ l’èŗë dë s’ bitâ ou bé, pisquë i vourion aŗibâ a Flouransë dran qu’ la fazëssë neuî, i s’ soun fei pŗeitâ douâ vëllha mantlina ëd dŗap e doû chapiàou meità ŗounjà dlâ chamoura - i l’on pâ tŗouvà ŗon ëd mëllhë - e i s’ soun anchaminà veŗ Flouransë. Cioû ëd sous la pleùîë, tŗonpe e eiclabousà dla paoutë nté qu’ loû chavàou i gafavon, i l’on maŗchà inë béllë pésë: bachtë, ou l’aouriâ dì qu’ l’érë doû mandian. Can ël ton ou s’i in pàou eicleŗsì, qu’loû doû, qu’i s’éron cazâ ncià qué moumon, i l’on coumonsà a baŗjaquiâ; Mësieù Forese, cioû a chavà ëd sa ŗôsë, ou l’eicoutavë Giotto qu’érë spacan paŗlhî, e, an méimë ton ou ‘l beicavë bou in baroun d’atansioun dla téetë oû pée, e ou ‘l tŗouvavë - sons qu’ la lh’ pasëssë pla tétë l’idée ëd counsiderâ soun pŗoppŗë aspé - meipŗizabblë e bou pâ jî ëd dinhità. Alour ou lh’à dì: Së n’ ŗancountŗësson ieuirë in foureitî qu’ou t’aouguëssë jomai vî, tu cŗéia qu’ou pouéirî cŗéirë qu’ tu siâ ël plu abillë pintŗë dou moundë, mec an efé tu siâ? Giotto ou l’i ità lèchtë a ŗeipoundë: Mësieù, a cŗéiou qu’ou cŗéirî s’qu’ou vné ‘d dirë ëd mi, s’ou cŗiiëssë, an beicon méi voû, qu’ou couneisé ël silabérë. An antandon qu’lâ parolla icì, Mësieù Forese ou l’à aŗcouneisù sa fàoutë, e ou l’à counpŗeî qu’ou l’érë ità paià ou pŗée qu’ varî sa maŗchandizë.