Jouŗnà VI, 9

_{GASCOUNHÂ E, AN MÉIMË TON,
DIRË INË CŖASSËRÎ}

Ou duvé sòoupéirë qu’in viajë la lh’avî, din not’ villë, Flouransë, d’us e ‘d coutumme louabble; ma ieuirë, qu’lâ bèlla abitudda lâ soun dispareisuiâ, peŗquë la jon i soun dvongù ŗicche e, an méimë ton, abŗazamâ. Unë ëd qu’lâ bèlla abitudda l’érë quë, loû nobble ëd chaquë cartî i s’ tŗouvavon, ëd ton-z-an ton, toûsë anson; i fazion inë bandë d’in seŗtèn numerò ‘d pëŗsouna, an fëzon bion atansioun qu’ la lh’ foussë pâ nongù bou la bouŗsë plattë, e parî, in joû l’un, in joû l’aoutŗë, sëlon a qui la lh’ touchavë, i fazion apŗëchtâ in dînâ pëŗ toûsë. Coc cò, a qu’loû dînàou i l’invitavon mai ëd foureitî e ‘d jon dla villë. Ma i fazion pâ mac ëd dinàou: loû joû ëd gŗôsë féetë, i s’abilhavon toûsë dla méimë maniérë, i s’ pŗoumnavon a chavà din la villë, e i fazion d’ëspectacle bou loû sabŗe; e touttë icòn, la s’ fazî plâ féeta plu inpouŗtënta, e can l’aŗibavë la nouvèllë d’inë vitouérë, ou ëd carësî aoutŗë chozë.

Betto Brunelleschi ou coumandavë unë ëd qu’lâ bënda, e ou s’érë in baroun eiveŗtiuà pëŗ tirâ ëd din Guido, qu’érë ël bottë ëd Cavalcante de’ Cavalcanti; e l’érë pâ pëŗ ŗon qu’ou chaŗchavë sa counpanhî: qué Guido l’érë un doû plu inpouŗtan filozoffe dou moundë e in savan d’ichtouarë naturèllë - ma quëllou dla bandë i s’n’an foution pâ mâ dla filozofî e dl’ichtouarë -; peui, l’érë in bèl ommë, bion èlvà e in baroun paŗlhî; e touttë s’qu’ la lh’ pasavë din la téetë ëd fâ - e l’érë cioû ëccaŗòn qu’ maŗcavë bion - ou s’ fazî mëllhë qu’ louz aoutŗe. E outŗë d’icòn, ou l’érë spacan ŗicchë, e touttë s’qu’inë pëŗsounë i lh’admandavë, ié, s’ou jujavë qu’i z’ meritëssë, ou z’i’ou dounavë. Ma Mësieù Betto ou l’avî jomai pougù l’aouguéirë din sa counpanhî, e ou cŗiî, ié bou soun camaradde, quë Guido, can-t-ou filozofavë, ou l’aouguëssë la téetë an poursisioun e ou s’interesëssë pâ douz aoutŗe; e, pisquë Guido ou suivî la filozofî d’Epicuro,
louz inhoran i dizion qu’ou chaŗchavë mac s’ la foussë pousibblë deimountŗâ qu’ël Boundioû ou l’egzichtëssë pâ. In joû, l’i capità quë Guido, apŗée aouguéirë quità Orto San Michele, ou s’n’an vnî veŗ la gléizë ëd Sen Jan, an fëzon ël chamin douz Adimari, mec l’érë soun abituddë. Din qué chamin e touttë alvî dla gléizë ëd Sen Jan, la lh’avî d’aŗcha an péirë, nté qu’ louz ansien i bitavon loû moŗ - ieuirë il laz on meirâ, laz aŗcha, a Santa Reparata - . Guido, an vënon veŗ la gléizë, ou s’ tŗouvavë antŗë lâ coulonna an maŗbŗë, laz aŗcha e la poŗtë ëd Sen Jan qu’érë saŗà, can, Mësieù Betto, a chavà e an counpanhî ëd soun camaradde, ou l’i soŗtì dla plâsë ëd Santa Reparata, e ou l’à vî Guido ou bé méi ëd qu’lâ tounba. Alour ou l’à dì: Anin ël chicoutâ in pàou. I l’on ësperounà loŗou chavàou e, an fëzon sonblan ëd vouguéirë la batallhë, i l’on anvirounà Guido dran quë ié ou s’n’an ŗondëssë contë, e i lh’on dì: Guido, ou vouré jomai fâ bandë bou nzàoutŗe; ma quequ’ou cŗiié peui d’aouguéirë fài, can-t-ou l’aouré deimountŗà qu‘ël Boun Dioû ou lh’i pâ? A qu’lâ parolla icì, Guido, an viion qu’i ‘l counhavon ëd touttou loû caire, ou l’à aougù vittou fai a ŗeipoundë: Mësieùs, ou sé a votŗë meizoun, ou pouié m’ dirë touttë s’qu’ou vouré; apŗée, ou l’à apuià inë man ëd sû-z-unë ëd qu’laz aŗcha, e, pisquë ou l’érë pâ chaŗjà ‘d cuzinë, ou l’à féi in sàou, ou s’i foutù dl’aoutŗë cairë dl’aŗchë, e ou s’i deipetŗà dla bandë. Alour loû camaradde ëd Betto i s’ soun beicâ l’un bou l’aoutŗë, e i l’on coumonsà a dirë quë Guido l’érë in eitouŗdì; quë sâ parolla laz avion pâ jî ‘d sansë, pisquë nté qu’i s’ tŗouvavon ièllou, l’érë loŗ meizoun pâ ‘d mai qu’ la foussë la meizoun ëd Guido, ou douz aoutŗe flourantin. An antandon qu’lâ parolla icì, Mësieù Betto ou l’à dì: L’i ouzàoutŗe, qu’ou sé d’eitouŗdì, s’ou l’avé pâ counpŗeî s’qu’ou l’à vouŗgù dirë. Bou bèllë maniérë e bou pâ gairë ëd parolla, ou nou-z-à vouŗgù dirë la plu gŗandë meichontizë dou moundë, peŗquë, s’ou beicà bion, toutta qu’laz aŗcha lâ soun lâ meizoun doû moŗ, pisquë ëd din la s’ bittë loû moŗ; e s’ ié ou dì qu’ lâ soun notŗë meizoun, ou vô deimountŗâ quë nzàoutŗe, quë n’ soun ni filozoffe ni savan, an counparezoun a ié e a quëllou qu’i l’on inë intelijansë soubéiranë, nou soun pirë qu’ loû moŗ; e, pëŗ qué motif icì, pisquë n’ soun ou bé méi dlâ tounba, n’ soun a notŗë meizoun.

A qué pouen icì, i l’on toûsë counpŗeî s’quë Guido avî vouŗgù dirë, i l’on aougù ountë e, ëd pé qué moumon, il l’on pamai chicoutà; e i l’on ëchtimà ancâ mai quë dran l’intelijansë ëd Mësieù Betto.