Coltivazione e crescita
Tipologia file: testo Oc
Tipologia testo: saggio
Grafia testo Oc: personale
Data Pubblicazione: 2006
Fonte: CECR, n.4, p.10-13
Autore:
-del testo Oc: Oreste Rey
Luogo:
-di provenienza dell'autore del testo oc: Salbertrand
Valle: Susa
Lä grānä i l'ī 'n pou plü chittä 'd kèllä du piauŕë, d'ën grī vër icü, e i s-sümünavä a lä fìn d'abrī o a l'intrà 'd mai e i s'cürbiä 'n bu n'igramunà pā trot in.
Aprē nä dezèinä 'd jū din tèrä i l'ī jërmà e lä sor dua fülhetta ke au bun 'd nä kienzèinä lä tèrä i paŕëi jò pamai, icunddüä da nä cübèrtä 'd vër biën marcà, faita 'd fülhetta 'n bu lu bor k'ma la dèn 'd nä sèitä. Se 'l tèn u l'acumpànnhä u crèī 'ncā dabor tan ke a lä fin 'd juin u rìbbä jò a 'n mèttrë e dümì.
'L chinebbu l'ī na pläntä k'ī vō lä tèrä dūsä ma pā nä sannhä, paŕī ënviŕān dlä meità 'd jülhettë can lä cumënsä a fā sek, lä vëntä 'l suivī e l'eigā suvèn.
Din 'l tën dlä creisüä lä lh'à pajī 'd dëfëŕansä e lä cantità tra 'l maklë e 'l fümè i l'ī ün a ün. La plänta juva la-z-àn la föllha fran ëigaŕä, sarā a buchèssë iamèn ciū a sink pär pläntä e plasā iamèn a lä simmä dlä dannhä.
A la fin d'òu can lä cumënsä lä flüŕìä 'l māklë u chìnjë cuŕū. 'L vēr icǜ u vën plü pāl, d'ën jounatrë clā; u crèi plü vit e u ribbä ënviŕän d'iötanta cm plü lon du fümè. Mëntën la fölha vèrda la sechän e ca tòk plü lon u vën k'lä sëmblä 'n rumasé,fin e lon 'n cā plü jaunë ke la rëstàn. L'i la flū du māclë.
La crèisän tutta iparjalhā e la sòrtän da 'd chi cülhī 'n bu lä barbä ün abuchà sl'autrë.
Can la-z-an flürì 'n plën, lu cülhī dl'olviä i s'èbbrän pä 'd lon e can l'èr u supàttä lä plantä lä sor na pusiīŕä jaunä e fīna k'ī vai a s'pouzā sü la flū du fümè e i lä jandrä. Esplicā 'n patuà mèk i sun fai lu buchè 'd flū du fümè l'ī pā fasil. Provu: sü nä chittä branchèttä lonjä cattrë dèi (tuttë ënsën lä sëmblä mak 'n turchun ün dsubbrë l'autrë); la nhà da sink a sèt pär dànnhä, tūs 'n vër a lä simmä, l'ī purtou dlä sümënsä e lu-z-ataŕou dla fölha. La sun muntā a itièŕä, a sink pär plan, ün dsubbrë l'autrë. Sü chacünnä d'iella ma atacā a lä branchettä lä lh' à la flū du fümè, lä sèmblä 'd grana 'd piauŕë 'nca vërda ma ibèrta pär arbatā lä pusieŕä du maclë, aprē la turnan a s'sarā.
Pasà 'l tèn 'd jandrā, la dännha du maclë lu sèchan e lä ventä a la-z-arbatā.
commenta