BoscatierBoscatierdi Jean Michel Effantin Àrbol Socha Bòsc Boscatier Pegola Boisson Raïtz Fuelha Ramas Bolets italiano Vai alla versione in occitan L'occitano boscatier che designa « il boscaiolo, persona che abbatte alberi, li sega a tronconi e li smacchia » è un derivato suffissato di bòsc (vedere quel articolo). Le varianti locali sono numerose : boscatier ([bouscatier] : Bellino, [bouscatìer] : Elva), boscassier [bouscassìe] e boscasseaire [bouscasiaire] (Val Germanasca), boscheran [bousheran] (Salbertrand), boscant (Roccavione) e boscaiuel [bouscaieul] (Robilante), bosqueiran [bousqueiran] e boscheròl [bousheroou] (Rochemolles). Boscassear [bouscassiâ] (Val Germanasca) è fare un lavoro di boscaiolo. Il boscaiolo utilizza l'àpia da talh (Bellino), o àpia estreita ([àppia itrèita] : Salbertrand) « la scure a lama stretta » , l' àpia escairaoira ([squeireoiro] : Bellino, [eicarouiro] : Val Germanasca), o àpia larja ([àppia larzha] : Salbertrand) « la scure a lama larga e taglio curvo », e l' apiòt « l'accetta » . La grande sega a due manici : l' estropelaor [strouplaou] (Bobbio), o estrompelaor [stroumplou] (Luserna San Giovanni), o estrepolaor ([strepouloour] : Bellino), o tropelaor (Val Vermenagna) o loba (Salbertrand) « lupa ». A Monterosso la scure si dice lo destrau, parola comune in occitano di Provenza e attestata negli antichi testi valdesi : la destral es já pausaa a la raïtz de l'albre [la destral es ja pausa a la reyç de l'albre] " la scure è già posta alla radice degli alberi " (Luca III-9 : Bibbia di Carpentras). Gli altri attrezzi sono il faucet ([faouset] : Val Germanasca, [fousé] : Salbertrand), o la fauceta ([faousëtto] : Val Germanasca, [foouseto] : Bellino),o il poirés ([pouires] : Roccavione), o il tranchet (Val Vermenagna), « roncole » che secondo i posti hanno una lama ricurva o dritta. Accanto alla grande sega da boscaiolo per « segare » : ressear (Bellinos : [resear], Val Germanasca e Robilante : [rësiâ]), reissar (Val Germanasca : [reisâ]), seitar (Alta Valle Susa), sarretar (Vinadio [sëretar], Pontebernardo [sarëtar]), a Bellino il boscaiolo utilizza lo sarret [saré], gattuccio a manico tondo. Infine c'è il sapin « arpione per manovrare i tronconi », e il comangle ([coumongui] : Bellino), o cumangle ([quimangle] : Salbertrand), o timangle (Val Germanasca), o comand (Roccavione, comadiet a Robilante accanto ad una variante di chaenòt [queinot]) : un cuneo dotato di un anello per trascinare i tronchi. Il duro lavoro di boscaiolo è di talhar l'àrbol (Bellino), o talhar a copa la planta [talha a couppa] (Salbertrand) « abbattere » facendo le engafas (Bellino), o le entapas ([ëntappa] : Salbertrand) « tacche alla base » per orientare la sua caduta, poi di esbranchar ([sbranchar] : Bellino, [ibranshâ] : Salbertrand), grear o esbrandolar (Robilante) « diramare » con la scure larga, e di espelalhar ([splaiar] : Bellino) o esruschar ([irushâ] : Salbertrand, con il pelin come attrezzo per sollevare la corteccia di primavera), o esbeissulhar ([sbesuiar] : variante di Bellino della forma regolare esbuschilhar [ibuchilha] di Salbertrand) « scortecciare ». Dopo avere esbilhonat (infinito [sbi-ouna] : Bellino, [eibilhounâ] : Val Germanasca, o bilhonar [bilhounâ] : Oncin) « segato a tronconi », facendo scendere i tronconi per l'esbosco, far corre [fâ courë] a Salbertrand, i boscaioli usavano i combals [coumbâ] (Salbertrand), le telieras (Bellino), la colissa ([courisë] : Rochemolles) o le colís (Claviere), o le colaor (Pragelato) : tipi di canaloni, in generale aperti naturalmente dall'erosione nel bosco, dalla montagna al piano. Il lavoro di boscaiolo è penoso, stancante e fa venire la fame : aguer un apetit da boscheròl [agué in aptì da bousheroou] « avere un appetito da boscaiolo » (Rochemolles). A Blins un camoscio è detto boscatier se vive nei boschi. Gli animali di questo tipo sono di una taglia maggiore rispetto a quelli che rimangono in montagna in mezzo alle rocce. occitan Vai alla versione in italiano L'occitan boscatier que designa « la persona que talha, esbilhona lhi àrbols e lhi sòrt dal bòsc » es un derivat suffixat de bòsc (veire aquel article). Las variantas localas son nombrosas : boscatier ([bouscatier] : Blins, [bouscatìer] : Elva), boscassier [bouscassìe] e boscasseaire [bouscasiaire] (Val Sant Martin), boscheran [bousheřan] (Salbertrand), boscant (Rocavion) e boscaiuel [bouscaieul] (Robilant), bosqueiran [bousqueiran] e boscheròl [bousheroou] (Ròchasmolas). Boscassear [bouscassiâ] (Val Sant Martin) es far un travalh de boscatier. Lo boscatier emplea l'àpia da talh (Blins), o àpia estreita ([àppia itrèita] : Salbertrand), l'àpia escairaoira ([squeireoiro] : Blins, [eicarouiro] : Val Sant Martin), o àpia larja ([àppia larzha] : Salbertrand), e l' apiòt. La granda rèssea a dui manis : l' estropelaor [strouplaou] (Buebi), o estrompelaor [stroumplou] (Lusèrna Sant Jan), o estrepolaor ([strepouloour] : Blins) o tropelaor (Val Vermenanha) o loba (Salbertrand). A Montrós l'àpia se ditz lo destrau, paraula comuna en occitan de Provença e atestaa dins lhi ancians tèxts valdés : "la destral es já pausaa a la raïtz de l'albre " [la destral es ja pausa a la reyç de l'albre] (Luc III-9 : Bibla de Carpentràs). Las autras aisinas son lo faucet ([faouset] : Val Sant Martino, [fousé] : Salbertrand), o la fauceta ([faousëtto] : Val Sant Martin, [foouseto] : Blins),o lo poirés ([pouires] : Robilant), o lo tranchet (Lo Vernant), que segond lhi luecs an una lama corba o drecha. Dapè lo tropelaor empleat per ressear (Blins : [resear], Val Sant Martin e Robilant : [rësiâ]), reissar (Val Sant Martin : [reisâ]), seitar (Val d'Ols), sarretar (Vinai [sëretar], Pontbernard [sarëtar]), a Blins lo boscatier emplea lo sarret [saré], una rèssea a un mani. Enfin la lhi a lo sapin per manobrar lhi bilhons, e lo comangle ([coumongui] : Blins), o cumangle ([quimangle] : Salbertrand), o timangle (Val Sant Martin), o comand (Rocavion, comadiet a Robilant a caire d'una varianta de chaenòt [queinot]) : un cunh garnit d'un anèl per rabelar lhi bilhons. Lo dur travalh dal boscatier es de talhar l'àrbol (Blins), o talhar a copa la planta [talha a couppa] (Salbertrand) en fasent las engafas (Blins), o las entapas ([ëntappa] : Salbertrand) per orientar sa chaüta, puei d'esbranchar ([sbranchar] : Blins, [ibranshâ] : Salbertrand), grear o esbrandolar (Robilant) abo l'àpia larja o l'apiòt, e d'espelalhar ([splaiar] : Blins) o esruschar ([irushâ] : Salbertrand, abo lo pelin coma aisina per solevar la ruscha de prima), o esbeissulhar ([sbesuiar] : varianta de Blins de la forma regulara esbuschilhar [ibuchilha] de Salbertrand) « garar la ruscha ». Après aver esbilhonat (infinitiu [sbi-ouna] : Blins, [eibilhounâ] : Val Sant Martin, o bilhonar [bilhounâ] : Oncin), e per far descendre lhi bilhons da la copa, far corre [fâ courë] a Salbertrand, lhi boscatiers utilisavon lhi combals [coumbâ] (Salbertrand), las telieras (Blins), la colissa ([courisë] : Ròchasmolas) o le colís (Las Clavieras), o lo colaor (Prajalats) : tipes de correors, en general duberts naturalament per l'erosion al metz dal bòsc, da la montanha al clòt. Lo travalh de boscatier es penible, fatigant e al fai venir la fam : aguer un apetit da boscheròl [agué in aptì da bousheroou] (Ròchasmolas). A Blins un chamòs es dich boscatier s'al viu dins lhi bòscs. Lhi animals d'aquest tipe son de pus granda talha qu'aquilhi que reston masqu'en montanha al metz de las ròchas. links Leggi il glossario "Trabaiar lou bosc" (OC) [vimeo=http://vimeo.com/18743017]Boscatier - Jano Arneodo - Santa Lucia di Coumboscuro - Valle Grana "100 Paràulas da Tresòr": una raccolta di cento parole occitane accompagnate da analisi etimologiche dei lemmi e testimonianze video [continue] [indietro] commenta nome *e-mail * (mai visualizzata)sito web titolocommento * Desidero ricevere una mail in caso di risposta al mio commentoverifica codice commenta